De laatste winter - Femke Roobol

Femke Roobol (Den Haag, 1966) is taalkundige en een groot liefhebber van geschiedenis. Nadat ze Italiaanse taal- en letterkunde heeft gestudeerd, heeft ze diverse banen gehad waarbij taal en talen een grote rol speelden. Schrijven heeft ze van kinds af aan gedaan en ze wil graag vertellen over wat gewone mensen overkomt; mensen zoals jij en ik. In haar debuutroman heeft ze hierbij gekozen voor een setting die we hopelijk nooit meer meemaken: de laatste maanden van de Tweede Wereldoorlog. Femke woont met haar gezin in de buurt van Alkmaar.

In De laatste winter vertelt de auteur het verhaal van gewone mensen die de gruwelen van de oorlog aan den lijve ondervinden. Geen heroïsche avonturen of grootse spionage acties, maar het zware leven van alledag in de laatste winter voor de bevrijding.

Anna is een jonge vrouw die met haar moeder, broer en zusje in Amsterdam woont. Haar vader is voor de oorlog al overleden en studeren zat er voor Anna niet meer in. Haar moeder kon niet met het verlies van haar man omgaan en Anna moest een baan zoeken om mee te helpen het huishouden draaiende te houden. Haar broer Maarten zit in de gevaarlijke leeftijd om bij een razzia opgepakt te worden en hun moeder staat doodsangsten uit dat hem wat overkomt. Na Dolle Dinsdag, waarmee het boek begint, wordt de onderdrukking door de bezetters verder opgevoerd. Voedsel wordt steeds schaarser en wanneer de toestand onhoudbaar dreigt te worden gaan Anna en Maarten naar Putten om bij familie eten te vragen. Het is 30 september, de dag voor de razzia in Putten – Anna en Maarten komen op precies het verkeerde tijdstip in het dorp: Maarten wordt samen met de mannelijke inwoners opgepakt en via Kamp Amersfoort weggevoerd naar een werkkamp en Anna moet alleen terug naar huis. Hoe zal haar moeder reageren nu zij ook nog haar zoon is kwijtgeraakt?

De laatste winter is een mooi beschreven, aangrijpend verhaal dat met veel aandacht voor details wordt verteld. Aan de hand van de levens van Anna in Amsterdam en Maarten in werkkamp Neuengamme worden de verschrikkingen van de oorlog op huiveringwekkende manier duidelijk. De inspiratie voor dit boek heeft de auteur onder andere opgedaan in gesprekken met de laatste nog levende man die als 18-jarige jongen uit Putten is weggevoerd. Aan de hand van zijn ervaringen laat Roobol Maarten de verschrikkingen van zijn gevangenschap beleven, maar laat ze ook zien wat vriendschap kan betekenen. Ervaringen die je je nu bijna niet meer kunt voorstellen; daarom is het goed dat er boeken als De laatste winter zijn die ons helpen herinneren.

Enige minpuntje naar mijn mening is dat de karakters niet helemaal uitgediept worden, tweedimensionaal blijven. Daardoor was het voor mij niet mogelijk om me totaal over te geven aan het verhaal. Niettemin mag De laatste winter gezien worden als een zeer geslaagd debuut. Ik ben blij dat ik het heb gelezen; het blijft nodig deze en andere verhalen over die donkere tijd te blijven vertellen. Opdat we niet vergeten.